પ્રચંડ ભૂકંપઃ તુર્કી અને સીરિયામાં આવેલા ભૂકંપ બાદ હવે આઈઆઈટી કાનપુરે ભારતમાં પણ તીવ્ર ભૂકંપ આવવાની સંભાવના વ્યક્ત કરી છે. લાંબા સંશોધન બાદ આ ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે.
પ્રચંડ ભૂકંપઃ ભારતમાં મોટા ભૂકંપનો ભય છે. IIT કાનપુરના ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ અર્થ સાયન્સના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકના જણાવ્યા અનુસાર તુર્કી અને સીરિયાની જેમ ભારતમાં પણ મજબૂત ભૂકંપ આવી શકે છે. પ્રોફેસર જાવેદ મલિક દેશમાં ભૂકંપની જૂની ઘટનાઓના કારણો અને ફેરફારો પર લાંબા સમયથી સંશોધન કરી રહ્યા છે.
વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક મલિકે કહ્યું કે ભારતના કેટલાક ભાગોમાં 7.5ની તીવ્રતાથી વધુનો ભૂકંપ આવી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે આ આગામી એક કે બે દાયકામાં અથવા એક કે બે વર્ષમાં ગમે ત્યારે શક્ય બની શકે છે. એવી સંભાવના છે કે ભૂકંપનું કેન્દ્ર હિમાલયન ઝોન અથવા આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓમાં હશે. તેમણે કહ્યું કે આ માટે લોકોએ સાવચેત રહેવાની જરૂર છે. આવા જોરદાર ભૂકંપને જોતા દરેક સ્તરે તકેદારી રાખવી જોઈએ.
આ વિસ્તારોમાં સૌથી વધુ જોખમ છે
પ્રોફેસર મલિક લાંબા સમયથી કચ્છ, આંદામાન અને ઉત્તરાખંડના ભૂકંપ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં અર્થ ટ્રાન્સફોર્મેશનનો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે ભૂકંપને ધ્યાનમાં રાખીને દેશમાં પાંચ ઝોન બનાવવામાં આવ્યા છે. ઝોન-5 સૌથી ખતરનાક છે. તેમાં કચ્છ, આંદામાન-નિકોબાર અને હિમાલયના પ્રદેશોનો સમાવેશ થાય છે. ઝોન-4માં બહરાઈચ, લખીમપુર, પીલીભીત, ગાઝિયાબાદ, રૂરકી, નૈનીતાલ સહિતના તરાઈ વિસ્તારોનો સમાવેશ થાય છે. ઝોન-3માં કાનપુર, લખનૌ, પ્રયાગરાજ, વારાણસી, સોનભદ્ર વગેરે છે.
ભૂકંપ શા માટે થાય છે?
પ્રોફેસર મલિકે જણાવ્યું કે ભૂકંપ એટલા માટે આવે છે કારણ કે જમીનની અંદર ટેક્ટોનિક પ્લેટ્સ એકબીજા સાથે અથડાય છે. આનાથી ઉત્પન્ન થતી તણાવની ઉર્જા ભૂકંપનું કારણ બને છે. જો ઉર્જા વધારે હોય તો ભૂકંપના તીવ્ર આંચકા અનુભવાય છે. તુર્કી (તુર્કી)માં ભૂકંપની તીવ્રતા 7.8 હતી, જ્યારે ભારતમાં 2004માં આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા 9.1 હોવાનો અંદાજ છે.
