ચીનના વિદેશ મંત્રી સાથે વાત કર્યા બાદ એસ જયશંકરે કહ્યું કે મેં વાંગ યીને વિગતવાર સમજાવ્યું કે કાશ્મીર અંગેનું તેમનું નિવેદન કેમ વાંધાજનક છે.
વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકર શુક્રવારે તેમના ચીની સમકક્ષ વાંગ યીને મળ્યા હતા. આ દરમિયાન બંને વચ્ચે પૂર્વી લદ્દાખ વિવાદ અને યુક્રેન સંકટને કારણે ઉભી થયેલી ભૌગોલિક રાજકીય ઉથલપાથલ સહિત વિવિધ મુદ્દાઓ પર વિસ્તૃત ચર્ચા થઈ હતી. એસ જયશંકરે કાશ્મીર અંગે વાંગ યીના નિવેદન સામે પણ વાંધો ઉઠાવ્યો હતો.
એસ જયશંકરે કહ્યું, “મેં ચીનના વિદેશ મંત્રીને સમજાવ્યું કે કાશ્મીર પર તેમનું નિવેદન કેમ વાંધાજનક છે. ચીને ભારતને લઈને સ્વતંત્ર નીતિ રાખવી જોઈએ અને કોઈ દેશ કે મુદ્દાના પ્રભાવમાં ન આવવું જોઈએ.
“અમે લગભગ 3 કલાક ચર્ચા કરી અને એક વ્યાપક કોર એજન્ડાને ખુલ્લા અને સ્પષ્ટ રીતે સંબોધિત કર્યો. અમે અમારા દ્વિપક્ષીય સંબંધો વિશે ચર્ચા કરી જે એપ્રિલ 2020 થી ચીનની કાર્યવાહીના પરિણામે વિક્ષેપિત થયા હતા.
જયશંકરે કહ્યું, “હું વર્તમાન પરિસ્થિતિને ‘વર્ક ઇન પ્રોગ્રેસ’ કહીશ. જોકે તે ધીમી ગતિએ થઈ રહ્યું છે… તેને આગળ લઈ જવાની જરૂર છે કારણ કે ડિસએન્જિંગ જરૂરી છે (એલએસી પર).
તેમણે કહ્યું, “યુક્રેન પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. અમે અમારી બાજુ આગળ મૂકી. પરંતુ સંમત થયા કે સંવાદ અને મુત્સદ્દીગીરીને તક આપવી જોઈએ.
વાંગ ગુરુવારે સાંજે કાબુલથી દિલ્હી પહોંચ્યા હતા. તેમની મુલાકાત અંગે કોઈ સત્તાવાર નિવેદન કે પ્રતિક્રિયા આપવામાં આવી નથી. જયશંકરે વાટાઘાટો પહેલા ટ્વીટ કર્યું, ‘હૈદરાબાદ હાઉસમાં ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યીનું સ્વાગત કર્યું. અમારી ચર્ચા ટૂંક સમયમાં શરૂ થવાની છે. વાંગની મુલાકાત પર ભારત તરફથી આ પ્રથમ જાહેર ટિપ્પણી છે.
પૂર્વી લદ્દાખમાં લગભગ બે વર્ષ પહેલા શરૂ થયેલી સૈન્ય ગતિરોધને કારણે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં આવેલા તણાવ પછી ચીનની આ પ્રથમ ઉચ્ચ સ્તરીય મુલાકાત છે. જયશંકર સાથેની વાતચીત પહેલા વાંગે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજીત ડોભાલ સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ બેઠક અંગે કોઈ સત્તાવાર ટિપ્પણી કરવામાં આવી નથી.
પૂર્વી લદ્દાખમાં તણાવ ઓછો કરવા ડોભાલ અને વાંગે જુલાઈ 2020માં લાંબી ફોન પર વાતચીત કરી હતી. ભારત અને ચીન પૂર્વી લદ્દાખમાં ગતિરોધને ઉકેલવા માટે ઉચ્ચ સ્તરીય સૈન્ય વાટાઘાટો પણ કરી રહ્યા છે. બંને પક્ષોએ વાતચીત બાદ કેટલીક જગ્યાએથી પોતપોતાના સૈનિકોને પાછા બોલાવી લીધા છે.
11 માર્ચે, પૂર્વી લદ્દાખ ક્ષેત્રમાં પેન્ડિંગ મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે ભારત અને ચીન વચ્ચે ઉચ્ચ સ્તરીય સૈન્ય વાટાઘાટોનો 15મો રાઉન્ડ યોજાયો હતો. જોકે મંત્રણામાં કોઈ ઉકેલ મળી શક્યો નહોતો.
નોંધપાત્ર રીતે, પેંગોંગ તળાવના વિસ્તારોમાં ભારત અને ચીનની સેનાઓ વચ્ચેના વિવાદ પછી, પૂર્વી લદ્દાખની ગલવાન ખીણમાં 15 જૂન, 2020 ના રોજ હિંસક સંઘર્ષને કારણે તણાવ વધી ગયો હતો. જેમાં 20 ભારતીય જવાનો શહીદ થયા હતા. ઘણા ચીની સૈનિકો પણ માર્યા ગયા હતા.
બંને પક્ષોએ ધીરે ધીરે હજારો સૈનિકો અને ભારે હથિયારો ત્યાં લાવીને તેમની તૈનાતી વધારી દીધી છે. હાલમાં, સંવેદનશીલ વિસ્તારમાં વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) ની દરેક બાજુ લગભગ 50,000 થી 60,000 સૈનિકો તૈનાત છે.
